Venezuela nam de eerste quarantainemaatregelen op 13 maart en sloot tenslotte zijn grenzen op 16 maart. De politieke en economische omstandigheden van de uitbraak van de pandemie maakten krachtige maatregelen noodzakelijk. Het effect van het Amerikaanse embargo, de duizelingwekkende daling van de olieprijs en de economische sancties hebben jarenlang geleid tot enorme problemen bij de levering van medicijnen, medisch materiaal en allerlei soorten apparatuur. Als het land niet snel gereageerd had, zou er een humanitaire ramp plaatsgevonden hebben. Op dit ogenblik, met alle preventieve maatregelen van de regering en de hulp van andere landen (Cuba, China, Rusland), telde het land op 2 mei 335 Covid-gevallen, 148 genezingen en 10 overlijdens (op een totale bevolking van 31.689.176 inwoners). Vergeleken met een buurland als Colombia (49.084.841 inwoners), waar er 7.006 bevestigde gevallen zijn, 1551 genezingen en 314 doden, doet de Bolivariaanse Republiek het relatief goed. De beheersing van de pandemie lijkt zo effectief te zijn dat de VN Venezuela de toestemming vraagt om zijn “onderdrukkingsstrategie” te mogen bestuderen om ze nadien ook in andere landen toe te passen, althans volgens een verklaring van vicepresidente Delcy Rodriguez op 30 april.
Terwijl het hele land quarantainemaatregelen toepast, worden sinds het begin van de pandemie grenssteden als Guasdualito geconfronteerd met de terugkeer van duizenden Venezolanen. Het gaat vooral om Venezolanen die om economische redenen naar het buitenland geëmigreerd zijn. Met de komst van het virus en alle maatregelen die door de verschillende staten in de regio genomen zijn, is de toestand van deze immigranten op onrustwekkende wijze verslechterd. In Colombia bijvoorbeeld besteden de meeste Venezolaanse migranten alles wat ze dagelijks verdienen aan voedsel en onderdak. COVID-19 maakt dit nu waarschijnlijk voor lange tijd onmogelijk.
Omdat ze hun bestaansmiddelen kwijtgeraakt zijn, niet in staat zijn zichzelf en hun gezinnen te voeden of te huisvesten, hebben duizenden migranten besloten terug te keren naar Venezuela. Velen zaten zonder werk, zonder inkomen, werden uit hun huis gezet en konden nergens heen. Sommigen getuigen van slechte behandeling en discriminatie ten gevolge van hun statuut van “buitenlander”. Bovendien wordt de toegang tot de gezondheidszorg bemoeilijkt voor mensen die geen legaal statuut hebben. Dus besluiten ze om terug te keren (momenteel gaat het om meer dan 20.000 mensen). Inderdaad, de Venezolaanse staat verzekert hen indien nodig een gratis behandeling. Zo hebben steden als Guasdalito zich georganiseerd om hen in de best mogelijke omstandigheden te verwelkomen.
Guasdualito is een stad in de deelstaat Apure, 900 km ten zuiden van Caracas, op de grens met de stad Arauco in Colombia. Deze stad telt ongeveer 130.000 inwoners en staat bekend om zijn uitgebreide handel met het buurland. Zoals in veel steden van het land heeft Guasdualito sterke volksorganisaties die uitgebouwd zijn tijdens de jaren van economische tegenspoed. Dit maakt het de inwoners ongetwijfeld mogelijk de crisis vrij rustig tegemoet te treden. Zodra de noodtoestand uitgeroepen was, werd immers een “integraal beschermingsorgaan” (ODDI) opgericht (bestaande uit het maatschappelijk middenveld en de politieke autoriteiten) om de verschillende solidariteitsacties en alle logistiek die nodig is om de crisis te beheersen, te organiseren en te coördineren. Het is trouwens hetzelfde orgaan dat de terugkeer van bijna 7.000 Venezolanen coördineert, wat geen sinecure is als je kijkt naar de moeilijkheden die alle deelstaten momenteel ondervinden bij het beheersen van de pandemie.
Sinds 4 april worden elke dag tussen 80 en 400 mensen verwelkomd op de internationale brug José Antonio Paez door de burgemeester van de stad, Jose Maria Romero, de Bolivariaanse Nationale Strijdkrachten (FANB), de Nationale Garde en een gezondheidszorgteam. Bij aankomst ondergaan al deze mensen een snelle screeningtest die uitgevoerd wordt door een medewerker van het gezondheidszorgteam (met versterking door Cubaanse artsen). Mogelijk besmette personen worden in quarantaine geplaatst in afwachting van verdere tests. Tot nog toe waren er echter geen positieve post-quarantainetests. Tijdens het ganse screeningproces worden deze mensen gehuisvest in lokalen die “integrale sociale hulpposten” (PASI) genoemd worden. Het gaat een transitzone waar ze alle noodzakelijke medische zorgen, voedsel, een slaapplaats en hygiënische verzorging krijgen. Deze zorg is opvallend menselijk in vergelijking met de zorg voor de migrantenbevolking in de ganse wereld en met name in onze Belgische gesloten centra.
Om deze Venezolanen opnieuw in hun land te verwelkomen rekent de stad Guasdalito op financiële en materiële steun vanwege de regering, maar ook op solidariteit vanwege lokale volksorganisaties zoals RePAS (Red Popular de Ayuda Solidaria). Het zijn vooral vrouwen die begaan zijn met het lot van hun landgenoten die zich organiseren om onder andere de meest kwetsbare gezinnen (ongeveer 300) dagelijks van voedsel te voorzien. De burgemeester van de stad zegt trouwens: “Participatie van de bevolking is hier in Paez de sleutel in alles wat we doen. Ons werk voor de gemeenschap heeft altijd moeilijkheden gekend. Zonder zelfbeheer, participatie van de bevolking en medezeggenschap hadden we nooit bereikt wat we nu bereikt hebben. Om de pandemie het hoofd te bieden blijven we ook nu nog op dezelfde manier verder werken.”
Als we het pandemiebeleid van Venezuela vergelijken met dat van andere landen in de regio, zien we dat zijn strategie van maximale preventie en deelname van de gemeenschap tot nog toe effectief gebleken zijn. Het is ook duidelijk dat de internationale hulp van landen zoals Cuba, dat niet alleen zijn dokters maar ook zijn gezondheidsorganisatie geëxporteerd heeft, zeer effectief was in de strijd tegen het coronavirus. Het toont ook aan dat solidariteit tussen de volken belangrijk is.
Artikel door Andrea C.
Bronnen:
-https://www.npr.org/2020/04/28/846945447/thousands-of-migrants-head-back-to-venezuela-to-flee-colombias-covid-19-lockdown?t=1588669724448
-http://www.crbz.org/tag/apure/
-https://www.pressenza.com/fr/2020/05/lonu-demande-au-venezuela-lautorisation-detudier-sa-strategie-de-suppression-de-la-pandemie-pour-la-reproduire-dans-dautres-pays/
-https://www.mediapart.fr/journal/fil-dactualites/280420/venezuela-pas-d-impact-des-sanctions-europeennes-sur-l-aide-medicale-affirme-l-ue-l-onu?onglet=full
-https://venezuelainfos.wordpress.com/2020/04/20/covid-19-le-modele-venezuelien-occulte-par-les-medias/
