Wereldwijd gaat Covid-19 tekeer, en leven mensen onder maatregelen van social distancing. Dat is ook zo op de Filipijnen. Geen ‘jeepneys’ op straat (het traditionele openbaar vervoer), geen huwelijksceremonies, geen erediensten, geen werk voor de landarbeiders.
De avondklok en een strikt uitgaansverbod zijn afgekondigd. Voor een groot deel van de Filipijnse bevolking betekent dit: geen werk = geen inkomen = geen eten. De meeste mensen krijgen geen of nauwelijks steun van de overheid, ook al werd die beloofd.
Bovenop deze strenge maatregelen heeft het parlement president Duterte bijzondere machten toegekend in de bestrijding van de COVID-19 crisis. Er werd ook een budget van 27,1 biljoen pesos uitgetrokken (ongeveer 5,05 miljard euro). Maar Duterte’s economische team kondigde aan dat slechts 10% zal besteed worden aan de strijd tegen corona, terwijl 50% van het Coronabudget zal gaan naar verschillende programma’s en projecten om het toerisme te boosten.
Repressief beleid in plaats van steun aan de bevolking
Sinds de invoering van de avondklok en de bijzondere machten neemt het aantal boetes en arrestaties in het hele land toe. Zo werd een 69-jarige dakloze vrouw, Dorothy Espejo, die op straat woont in Manilla wakker gemaakt en gearresteerd. De avondklok (van 20u ’s avonds tot 5u ‘s morgens) was net ingegaan op 16 maart. De vrouw riskeert een boete tot 100.000 peso’s en een gevangenisstraf tot 6 maanden.
Nog in Manilla is de politie bezig met de illegale sloop van barakken, zogezegd om de verspreiding van het virus tegen te gaan. De mensen die er wonen worden gedwongen te vertrekken, zonder enige financiële hulp of voorstel tot een alternatieve woning.
Een ander voorbeeld: twee broers die allebei in medische instellingen werken, reden samen op een motorfiets, iets dat onder de maatregelen niet mag. ‘Backride’ gaat in tegen het beleid van ‘social distancing’. Ze kregen een boete van 5.000 peso’s, dat is de helft van hun maandloon. Met het openbaar vervoer dat niet meer werkt, hadden ze geen andere keuze.
Arrestaties gebeuren niet alleen bij overtreding van de avondklok of andere maatregelen. Maar ook op basis van beschuldiging van het aanzetten tot opruiing en ongehoorzaamheid. Leerkracht Juliet Espinosa in General Santos City in Mindanao werd gearresteerd vanwege een provocerend geoordeelde post die ze op Facebook plaatste. Haar bericht was een aansporing voor mensen die geen voedsel hebben om naar de sporthal Lagao Gym te gaan waar een voedselreserve was. Haar zoon werd samen met haar gearresteerd omdat hij zich zou hebben verzet tegen de arrestatie van zijn moeder en wordt beschuldigd van ongehoorzaamheid aan het gezag.
“Het volk heeft het volste recht om de incompetentie van de overheid te bekritiseren en diensten te eisen. Leraar Julie is niet alleen in haar opvattingen: de armen, straatverkopers, tricycle- en jeepney-bestuurders, daklozen, arbeiders en boeren knorren over de harteloosheid van dit regime ten opzichte van het lijden van het volk, terwijl ze haar fascistische meedogenloosheid toont aan iedereen die zich durft uit te spreken tegen haar idiote beleid. Het regime wordt wanhopig paranoïde over een opstand die het zelf teweegbrengt” zegt Cristina Palabay van de mensenrechtenorganisatie Karapatan.
De landarbeiders op de suikerplantages in Negros kunnen momenteel niet werken vanwege de quarantainemaatregelen. Per familie gaven de gemeentes 2 kilo rijst en noedels als hulp en een vage belofte dat er in de komende dagen meer zou volgen. Maar zonder werk is het onmogelijk om een boerenfamilie te voeden voor de hele periode van de quarantaine.
Op 1 april, na 7 dagen van bijzondere machten, gaf Duterte de politie en het leger opdracht om de quarantaine overtreders neer te schieten. De Filipijnse afdeling van Amnesty International waarschuwde onmiddellijk dat het neerschieten van overtreders niet mag worden gebruikt als methode om COVID-19 op te lossen. Karapatan zegt dat daardoor de situatie nog erger zou worden, zoals brutale vormen van mensenrechtenschendingen.
De autoriteiten hebben sinds half maart al 20.389 mensen gearresteerd over het hele land, alleen al voor overtreding van de avondklok. Het percentage aan overbezetting in de gevangenissen was al 391% voor de ingang van de bijzondere machten. Onder die omstandigheden is het onmogelijk om ‘social distancing’ te respecteren wat zou kunnen leiden tot massale COVID-19 besmetting.
Karapatan en andere organisaties eisen de vrijlating van de gearresteerde mensen en politieke gevangenen. Ze lanceerden hierover een campagne op sociale media.
Ook andere organisaties zoals Kadamay (organisatie van de stadsarmen) of de vakbondskoepel KMU (Kilusang Mayo Uno) reageren op de noden van de bevolking en vechten tegen COVID-19. Ze eisen voedselbevoorrading, medische check-ups, gratis corona testing en verzamelen donaties voor voedsel en medisch materiaal. De bijzondere machten van Duterte moeten dienen om de mensen in de frontlinie tegen Covid-19 te ondersteunen en mensen zonder inkomen die honger hebben te helpen, niet om hen te straffen.
In een verklaring zegt KMU voorzitter Elmer “Ka Bong” Labog : “Bedreig de hongerigen niet met de brute politiemacht. Deze bedreigingen zullen geen lege magen vullen. De President zou de mensen toereikend voedsel en jobs moeten geven, geen kogels.”
Artikel door Micheline Bruyninckx en Ikuko Ueba