Open brief verschenen in Le Soir op initiatief van de organisatoren van de burgerateliers in december 2019 “Vrijhandelsakkoorden, een model om te ontmantelen”, waaronder Attac, Gresea en intal.
Tegen het virus van de vrijhandel
Het bouwen aan een wereld hierna, met respect voor de mensheid en de planeet, vraagt een breuk met de huidige logica van vrijhandelsakkoorden die de wilde mondialisering organiseert die enkel en alleen ten goede komt van de multinationals, aldus een 50-tal personaliteiten uit het verenigingsleven, de syndicale en academische wereld – waaronder Ariane Estenne, Olivier De Schutter en Thierry Bodson.
Onder de mensen die nu in Brussel thuiswerk verrichten, zijn er die als missie hebben de wereld van ervoor te behouden zoals hij is, zonder zich zorgen te maken over de wereld erna. Zo ook de Ierse Europese Commissaris voor Handel, Phil Hogan. Met zijn equipe onderhandelt hij via computerscherm over de vrijhandelsakkoorden voor alle Europese lidstaten, waaronder België. Deze hoog politieke besprekingen worden achter gesloten deuren gehouden, ver weg van de blik van burgers die toch in eerste instantie betrokken zijn.
Voor Phil Hogan is de koers beslist. “Wij hebben juist meer vrijhandel nodig, niet minder”, zo benadrukte hij op 6 mei. Met deze bewering negeert hij volledig het onderliggend failliet van het vrijhandelsmodel zoals zichtbaar werd tijdens de huidige gezondheidscrisis. In tegenstelling tot de hardvochtigheid van dergelijke oligarchie die de ongelijke wereldorde wil verderzetten, vinden wij dat de handel van morgen moet herdacht worden, volledig los van wat het gisteren was.
De huidige mondialisering is het wapen van de multinationals tegen de burgers…
Vandaag is de wereld het speelveld van de multinationals. Zij delocaliseren hun fabrieken naar daar waar sociale wetten onbestaande zijn, waar vakbonden gecriminaliseerd worden, waar de lonen miserabel zijn, de belastingen laag en waar de wet geen rekening houdt met het milieu.
Het alarmerend tekort aan medicijnen waar deze gezondheidscrisis ons mee confronteerde, is te wijten aan de enorme delocalisering van de productie van actieve bestanddelen. Momenteel worden die voor 80% ingevoerd uit China en India, wat 30 jaar geleden nog 20% was. Door hun sterke intellectuele eigendomsrechten en handelsgeheim (beiden beschermd door handelsakkoorden) beschikt de farma-industrie over een monopolie op bepaalde medicamenten, waarvan ze weigeren informatie te delen om een remedie te vinden tegen het coronavirus.
Deze buitensporige situatie gezien vanuit het algemeen belang is een direct gevolg van de Europese en internationale handelsakkoorden die onderhandeld en getekend zijn de laatste 30 jaar.
Morgen zal er voorrang gegeven moeten worden aan lokale industriële en agrarische productie en ook dienstverlening, die waardig werk creëren, die hun belastingen betalen en die dichtbij de gebruikers staan. Het vermarkten van het gemeenschappelijke en de publieke diensten wordt aangemoedigd door de vrijhandelsakkoorden en moet stoppen. Het respect voor de milieunormen en de sociale normen moet primeren op de belangen van de aandeelhouders. De dodelijke concurrentie onder arbeiders over de hele wereld, die miserie en vijandigheid creëert tussen volkeren en landen, moet plaats maken voor banden van solidariteit en samenwerking.
… en dat van rijke landen tegen arme landen
Vandaag is de handel niet vrij. Zoals de economist Thomas Porcher benadrukt : “de vrijhandel is vooral een ongelijk spel van dominantie”. Sinds enkele weken sluit Europa de grenzen voor export van medisch materiaal nodig om het verzorgend personeel te beschermen tegen Covid-19. Deze situatie heeft wrange gevolgen voor de Balkanlanden en ontwikkelingslanden.
Morgen moeten de handelsregels heruitgevonden worden. De economie moet geherlocaliseerd worden en gebaseerd op eerlijke handel met onze buren. Het beleid moet het verschil in noden en middelen van de armste landen integreren. Wij zullen moeten handelen zonder de wet van de sterkste op te leggen aan de zwaksten.
De privatisering van justitie
Vandaag kunnen ondernemingen door handels- en investeringsakkoorden miljoenen en zelfs miljarden vragen aan staten die hen sociale en milieuwetten opleggen. Elke reglementering die hun winsten schaadt, kan voor een private rechtbank gebracht worden, waar advocaten en rechters werken voor grote bedrijven, die gemeenschapszaken kunnen onteigenen en hun ontwikkeling, welzijn en toekomst kunnen hypothekeren.
Vandaag raden kabinetten ondernemingen al aan om naar rechtbanken te gaan om colossale compensaties te krijgen, bovenop alles wat ze al gekregen hebben naar aanleiding van de overheidsmaatregelen in de strijd tegen corona. Daar bovenop komt het vernietigen van de wilde natuurgebieden door de multinationals, wat volgens de VN één van de hoofdoorzaken is voor de verspreiding van het ongekende virus voor de mensheid.
Morgen zullen die rechtbanken moeten worden afgeschaft. Als er internationale rechtzaken moeten plaatsvinden, mogen ze in geen enkel geval pogingen viseren van de gemeenschap om hun burgers te beschermen, maar zullen ze deze moeten bewaken tegen misbruik van de grote bedrijven.
Vandaag zijn we kwetsbaar tegenover dit virus, maar we zullen het nog meer zijn tegenover ecologische rampen.
Samen kunnen we de macht overnemen op de commerciële besprekingen. De handel kan en moet zich ten dienste stellen van de menselijke ontwikkeling en van de bescherming van de natuur, hier en in de hele wereld.
We moeten afstappen van het functioneren op zo laag mogelijke kosten op korte termijn, van het comparatief voordeel en van de globale productieketens, en lokale landbouw en industrie creëren, die solidair en respectvol is, gericht op de lange termijn en op samenwerking in plaats van concurrentie.
Bekijk hier de ondertekenaars.
Vertaling door Ilse G.