Zorg of oorlogstuig? Op deze vraag werd tijdens het webinar georganiseerd door Intal, op maandag 4 mei, door de sprekers samen met de deelnemers een antwoord gezocht. Het resultaat was een boeiende online sessie met Ludo de Brabander van het Platform ‘Geen gevechtsvliegtuigen’ en Carine Rosteleur, regionaal secretaris bij ACOD-CGSP Brussel.
Inleidend schetste Veronique van Intal waarom dit debat nú cruciaal is: sinds eind februari is het duidelijk dat op wereldschaal en dus ook in België, naast een ernstige gezondheidscrisis door Covid-19 een heel zware economische crisis dreigt aan te komen. Sommigen voorspellen zelfs: ‘nooit gezien sinds WO II’.
In de media wordt hier en daar de vraag gesteld ‘Die corona-crisis: Wie zal dat betalen?’ Na het laconieke antwoord van Vlaams Minister-President Jambon “uiteraard de belastingbetaler” kunnen we ons de vraag stellen: klopt dat wel?
Als we dieper ingaan op de beslissingen van de vorige regeringen in ons land zien we immers dat er in het verleden dubieuze prioriteiten gesteld werden: zware bezuinigingen in de gezondheidszorg en tegelijkertijd het doorduwen van een miljardencontract bij het Noord-Amerikaanse Lockheed Martin voor nieuwe F-35 gevechtsvliegtuigen. Redenen genoeg dus om ons af te vragen: waar liggen de prioriteiten? Oorlogstuig of betaalbare gezondheidszorg voor iedereen?
Ludo De Brabander (Platform geen Gevechtsvliegtuigen) gaf ons een verhelderende kijk op de geschiedenis achter de beslissing van de vorige regering om te gaan voor de uitgave van 15 miljard euro voor nieuwe F-35’s. Hij maakte ons duidelijk dat al in 2014 in Wales een beslissing genomen was om 44 F-35’s aan te kopen. Ons land zette tijdens die NAVO-top mee het licht op groen om het Defensiebudget van elke lidstaat te verhogen tot minimum 2% van het BBP, maar besliste ook mee om binnen dat verhoogde Defensiebudget het aandeel van Militaire Investeringen (Nucleaire Gevechtsvliegtuigen, Fregatten, Tanks en Drones,…) tot minimum 20% omhoog te trekken.
Onlangs verklaarde de NAVO in volle Europese corona-crisis nog : ‘De corona-crisis mag op geen enkele manier invloed uitoefenen op dit “groeipad”’.
Die investeringen onder druk van de NAVO roepen enkele pertinente vragen op:
Zijn die gevechtsvliegtuigen wel defensief? – Neen, ze dienen om militair tussen te komen. De NAVO spreekt duidelijk over een “interventie-capaciteit”. Daarnaast gaat ons land volledig mee in de door de NAVO uitgestippelde ‘Nucleair Sharing’, een bewuste keuze voor Nucleaire taken in NAVO-verband. Dit heeft gevaarlijke consequenties voor de stabiliteit. Bovendien staan die nucleaire gevechtstoestellen gestationeerd in Kleine-Brogel en Florennes, waar de nucleaire ladingen binnenkort aangepast worden aan de nieuwste technologie. Kernbommen op eigen bodem dus.
Wat is het kostenplaatje van heel dat dossier?
De basis kost voor de aankoop van de toestellen is 3,8 miljard euro, maar daar komen nog de onderhoudskosten bij tijdens hun levensduur, de vlieguren enzovoort. Dat alles samen brengt ons op een bedrag van 12,5 miljard euro. Uit een studie blijkt dat de kost per vlieguur van de F-35 zo maar eventjes 30% duurder is dan die van de huidige F-16 (1 uur F-35 in de lucht kost 25.000 tot 30.000 euro). Bovendien geraakt de F-35 niet uit de kinderschoenen: regelmatig komen technische mankementen aan het licht.
De beslissing is genomen, kan daar op teruggekomen worden?
De beslissing is gelopen volgens een niet-transparante procedure. Er kan gerust worden gesproken over een gemanipuleerde aanbestedingsprocedure. Daarnaast hebben wij als belastingbetaler geen enkel zicht op de ondertekende clausules in het F-35-contract van Lockheed Martin. We zitten in het midden van een van de grootste crisissen, maar we krijgen geen zicht op de inhoud van dit miljardencontract. Er is dikwijls aangedrongen op inzage in het contract en clausules door onder andere de vredesbeweging. Elke informatie daaromtrent wordt botweg geweigerd.
En de winnaar is … ?
De wapenindustrie. Voor hen is het 3 keer kassa. Zij mogen de interventie-legers uitrusten, zij leveren de wapens bij verkoop aan conflictgebieden en moedigen vervolgens de bewapening van Europa aan voor ‘het tegenhouden van de vluchtelingenstroom’ uit diezelfde conflictgebieden. Conflicten los je niet op met conflicten.
Het geld dat nu besteed wordt aan de bewapening en concreet de miljarden voor de nieuwe F-35’s kunnen we beter besteden aan de gezondheidszorg hier en in de rest van de wereld.
Carine Rosteleur (technisch verantwoordelijke voor federale gezondheidskwesties en lid van La santé en lutte en het Europees netwerk tegen de Commercialisering van de gezondheidszorg)
schetste de huidige schrijnende realiteit van de gezondheidssector in ons land. Die is er niet vanzelf of plots gekomen door de Corona-pandemie. De geschiedenis leert ons dat de afgelopen decennia vanaf 1970 (Tindemans) tot 2015 fors bespaard werd in de sector, maar daarbovenop besliste de regering Michel, tussen 2015 en 2018, om maar liefst 3 miljard euro te besparen in de gezondheidssector. Dat terwijl de levensverwachting van onze bevolking stijgt en we nu en zeker in de toekomst hoe langer hoe meer bejaarden moeten verzorgen. Alleen al daarom was er voor de gezondheidszorg een budgetstijging nodig van 4,5 %. De regeringen maakten andere keuzes: zij beperkten de stijging tot 0,5 %.
Tot wat die besparingen in de gezondheidszorg geleid hebben, hebben we de laatste maanden kunnen constateren tijdens deze Corona-crisis. Zo is er onder meer een acuut tekort aan beschermingsmateriaal in ziekenhuizen, woon- en zorgcentra, en bleken de normale voorraden niet aangevuld of vernieuwd.
Bovendien is de druk vergroot op de mensen werkzaam in de sector. De flexibiliteit die gevraagd wordt van het zorgpersoneel eiste al vóór de coronacrisis haar tol.
Dit besparingsbeleid in de ziekenhuizen, de zorg en de sociale zekerheid zorgde voor een enorme druk op het personeel: waaronder heel wat vrouwen die te maken kregen met mindere verloning, flexibiliteit en een toenemende werkdruk.
Dit zijn keuzes die vorige regeringen gemaakt hebben en die niet in de lijn liggen van de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Je kan je dus gerust de vraag stellen naar de verantwoordelijkheid van onze politici voor de situatie van vandaag.
Meer dan ooit moeten we volgens Carine streven naar een andere maatschappij waar geïnvesteerd wordt in een sterke publieke gezondheidszorg in functie van de mensen en niet de winsten van bedrijven. De gezondheidszorg is nu zodanig gecommercialiseerd en geprivatiseerd dat ze bijna enkel nog ten goede komt aan degenen die het breed hebben. Teveel mensen vallen uit de boot. Carine doet een warme oproep om samen met andere organisaties na de Corona-crisis terug op straat te komen voor die andere maatschappij. Zeker als we willen dat er terug méér geld gaat naar onderwijs en gezondheidszorg in plaats van het te verspillen aan peperdure gevechtsvliegtuigen die geen mensenlevens zullen redden en de leefsituatie van de wereldbevolking er niet beter op maken.
Als besluit pleit intal samen met andere organisaties om het F-35-contract te herroepen. We bevinden ons in een uitzonderlijke situatie die uitzonderlijke maatregelen vraagt.
Een euro kan maar eenmaal uitgegeven worden. Het is een kwestie van keuzes maken. De verkeerde politieke keuzes uit het verleden kunnen nú rechtgezet worden.
Stop dit miljardencontract en herinvesteer in onze publieke gezondheidszorg!
Bekijk hier de video van de conferentie opnieuw: https://www.youtube.com/watch?v=BVTyPlquiDg
Deel zeker een van de intal visuals: https://www.intal.be/nl/campagne/f35/
Maarten