Artikel geschreven door Mehdi Salhi, gepubliceerd op 24 januari 2023 op solidair.org
Benjamin Netanyahu, een goede vriend van Donald Trump, vormde in Israël een nieuwe regering. Hij werd op 29 december beëdigd in de Knesset, het Israëlische parlement. Alle waarnemers zijn het erover eens dat de leider van de Likud-partij nu aan het hoofd staat van de “meest rechtse regering die Israël ooit gekend heeft”.
Het houdt VS-president Joe Biden en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, niet tegen om enthousiast te verklaren dat ze “ernaar uitkijken om hun samenwerkingsverbanden te versterken” met een regering die het ergste voorspelt voor het Palestijnse volk.
Waarom is dit de meest rechtse regering ooit?
De extreemrechtse regering bestaat uit de radicaal rechtse en extreemrechtse partijen van Israël. Het is een coalitie van vier partijen: Netanyahu’s Likud (conservatief), Shas (ultra-religieus), Itamar Ben-Gvir’s Otzma Yehudit (“Joodse Macht”) en Bezalel Smotrich’s Religieus Zionistische Partij. Die laatste twee vormen samen het “Religieus Zionistisch Blok”.
Met deze regering zakt Israël van de 47ste naar de 140ste plaats in de wereld voor wat betreft de vertegenwoordiging van vrouwen, met op een totaal van 32 ministers slechts vier vrouwen. In de wereldindex van “meest religieuze staten” staat Israël nu op de tweede plaats, na Saoedi-Arabië maar nog steeds voor Iran.
Likud vertegenwoordigt de traditionele rechtervleugel van het Israëlische politieke spectrum, de ultrareligieuze Shas-partij vertegenwoordigt de conservatieve Israëlische religieuzen. Beide partijen zijn eerder aan de macht geweest. Het is echter de eerste keer dat de meest extreme zionistische partijen aan de macht komen. Deze partijen hebben niet alleen sterke anti-Palestijnse en racistische ideeën, ze zijn ook uitgesproken homofoob en steunen de annexatie van de bezette gebieden en de massale uitbreiding van de Israëlische nederzettingen. Ze willen zelfs een groot deel van de Palestijnen die Israël “Israëlische Arabieren” noemt – Palestijnen die burgers van Israël zijn en in het land zelf wonen – deporteren naar Jordanië.
De intrede van van deze extremisten geeft Netanyahu carte blanche om zijn discours te radicaliseren: “Dit is het basisprogramma van mijn nationale regering: het Joodse volk heeft een exclusief en onwrikbaar recht op alle gebieden van het land Israël. Mijn regering zal nederzettingen in alle delen van het land Israël bevorderen en ontwikkelen: Galilea, Negev, Golan, Judea en Samaria.”
Minister veroordeeld voor racisme en terrorisme
Itamar Ben-Gvir is de leider van de Otzma Yehudit-partij en wordt minister van Nationale Veiligheid in de nieuwe regering. Hij is een leerling van de extremistische Amerikaans-Israëlische rabbijn Meir Kahane. Die is de oprichter van gewapende milities zoals Kach en de Jewish Defence League, ultra-gewelddadige extreemrechtse groeperingen. Ben-Gvir is door de Israëlische staat al veroordeeld voor het aanzetten tot racisme en terrorisme. Hij verheerlijkt onder meer Baruch Goldstein, de Amerikaans-Israëlische terrorist die in 1994 in een moskee in Al Khalil (Hebron) 29 biddende Palestijnen vermoordde en 125 anderen verwondde. Hij roept al jaren op tot de uitzetting van Palestijnen uit Israël en heeft de afgelopen jaren zelfs enkele Israëlische aanvallen op Palestijnen en bezettingen van de Al-Aqsa moskee geleid.
Enkele maanden geleden werd hij gefilmd terwijl hij met een pistool zwaaide en zijn aanhangers opriep tot het terroriseren van Palestijnen in de wijk Sheikh Jarrah in Oost-Jeruzalem. Eerder deze maand riep hij op tot de uitzetting van journalisten van Al-Jazeera, nadat hun medium bij het Internationaal Strafhof een klacht tegen Israël had ingediend wegens de moord op journaliste Shireen Abu Akleh.
In de nieuwe regering kreeg Ben-Gvir de post van minister van Nationale Veiligheid, een nieuw ministerie dat speciaal voor hem werd gecreëerd en dat verschillende Israëlische politie- en veiligheidsdiensten onder zijn bevel zou plaatsen, waaronder de “grenspolitie”, die de leiding heeft over de controleposten voor Palestijnen en Oost-Jeruzalem controleert. Hij zal ook verantwoordelijk zijn voor het beheer van het uitgebreide gevangeniswezen.
Een minister die de illegaal bezette gebieden wil annexeren
Bezalel Smotrich woont net als Ben-Gvir in een nederzetting op de Westelijke Jordaanoever. De religieuze Zionistische Partij die hij oprichtte maakt van haat tegen LGBT+ haar bestaansreden. Zo organiseerde Smotrich in 2006 de “Beast Parade” om te protesteren tegen een Gay Pride in Jeruzalem. Smotrich riep ook openlijk op tot annexatie van de bezette gebieden. In de nieuwe regering-Netanyahu krijgt Smotrich naast het ministerie van Financiën ook een “onafhankelijk ministerie” binnen het ministerie van Defensie. Zijn portefeuille houdt onder andere de bouw van nieuwe nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever in. Daardoor krijgt hij de bevoegdheid om de bouw van Palestijnse woningen in “Area C” – de 60% van de Westelijke Jordaanoever die onder directe controle van het IDF (Israëlische leger) staat – te verbieden en de illegale bouw van Israëlische nederzettingen uit te breiden. Net als voor het “superministerie” van Ben-Gvir was ook de voor Smotrich’s nieuw gecreëerde post een wetswijziging nodig, die in de Knesset werd goedgekeurd voordat de coalitieregering werd aangekondigd.
De spanningen op de Westelijke Jordaanoever zijn het afgelopen jaar zeer hoog opgelopen. Met een regering waarin extremisten als deze op zulke machtige en invloedrijke posities zitten, zal de situatie ter plaatse alleen maar verergeren. Israël heeft in 2022 alleen al op de Westelijke Jordaanoever ten minste 160 Palestijnen (waaronder 30 kinderen) gedood – onder de “centristische” regering van Yaïr Lapid en Naftali Bennett – en nog eens 49 Palestijnen (waaronder 17 kinderen) bij een “preventief” bombardement op Gaza in augustus. Het was het dodelijkste jaar voor Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever sinds 2005, het jaar waarin de VN het aantal doden begon bij te houden.
Ondermijning van de rechtsstaat
Maar niet alleen racisme, homofobie en minachting voor het internationaal recht maken deze regering tot een gevaar voor het volk. Ook voor Israëli’s wordt de rechtsstaat uitgehold. Tegen Benjamin Netanyahu lopen een aantal processen wegens fraude en corruptie. Aryeh Deri, leider van de ultraorthodoxe Shas-partij en minister van Binnenlandse Zaken in de nieuwe regering, is meermaals veroordeeld wegens belastingontduiking. De Knesset moest stemmen over een vrijstelling om hem toe te staan zijn functie uit te oefenen, ondanks deze veroordelingen, die het hem gedurende zeven jaar onmogelijk maakten om politieke functies te bekleden.
De minister van Justitie van deze regering, Yariv Levin van de Likud, heeft de rechtszaken tegen Netanyahu al een “staatsgreep” genoemd en zal zijn uiterste best doen om de scheiding der machten zoveel mogelijk te ondermijnen en de volgens hem “zieke” rechtbanken onder controle van de uitvoerende macht te brengen. Natuurlijk zal hij er ook voor zorgen dat de beschuldigingen tegen zijn premier wegvallen.
Hij staat niet alleen met zijn minachting voor de rechtsstaat: de Likud en het Religious Zionist Bloc willen de Knesset de mogelijkheid geven de beslissingen van het Hooggerechtshof nietig te verklaren met een eenvoudige meerderheid van stemmen. Dat is niet alleen belangrijk om illegale Israëlische nederzettingen en de deportatie van Afrikaanse asielzoekers te legaliseren, maar bijvoorbeeld ook voor het recht van bedrijven en zelfs ziekenhuizen om LGBT+-cliënten te weigeren. Dit zijn allemaal zaken die door het Hooggerechtshof zijn geblokkeerd, tot grote woede van rechts.
Conflict met Jordanië en invasies van Al-Aqsa
Een ander aspect van het programma van deze regering is haar voornemen om de regels rond de Al-Aqsa Moskee te veranderen. De Al-Aqsa site is een van de drie belangrijkste islamitische heilige plaatsen ter wereld en heeft een hoge symbolische waarde voor moslims. Itamar Ben-Gvir leidde de nu wekelijkse invasies van de moskee door ultrareligieuze Joden en extremistische kolonisten. Deze invasies gaan in tegen de regels die Israël, Jordanië en de VN in 1967 zijn overeengekomen en die bepalen dat alleen moslims in de moskee mogen bidden.
De koning van Jordanië is officieel – sinds de tijd van het Britse mandaat over Palestina – de beschermer van de islamitische en christelijke heilige plaatsen in Jeruzalem. De huidige koning Abdullah heeft zijn bezorgdheid al geuit over de nieuwe regering en haar bedreiging van de status quo. Hij heeft gedreigd op te treden indien “onze rode lijnen worden overschreden”. Een van Itamar Ben-Gvirs eerste symbolische daden als minister was een bezoek aan de Esplanade der Moskeeën. Dat is een ernstige provocatie.
Geen reactie en hypocrisie van de VS en de EU
Netanyahu’s extreemrechtse regering is daarom niet alleen een ernstig gevaar voor de Palestijnen. Ze is ook de genadeslag voor een mogelijke tweestatenoplossing. Deze regering zal niet alleen het laatste laagje “democratisch” vernis van het apartheidsregime afschrapen, maar zou ook nieuwe regionale conflicten kunnen uitlokken met Jordanië, Libanon of Iran. Ten aanzien van die laatste zien we al een toename van provocaties en van een gevaarlijke retoriek aan Israëlische zijde.
De Israëlische journalist Lily Galili beschrijft Israëls 37ste regering als “een gestoorde combinatie van het ergste van de religieuze en ultraconservatieve regering van Polen, die haar eigen rechtssysteem ondermijnt, en het homofobe, xenofobe en racistische extreemrechts van Donald Trump’s Verenigde Staten, bovenop enkele van de angstaanjagende aspecten van het Duitsland van de jaren dertig.”
Maar voor de leiders van de Verenigde Staten en de Europese Unie is de steun aan Israël business as usual en in de Algemene Vergadering van de VN stemmen de meeste westerse landen – met België en Ierland als enkele eervolle uitzonderingen – voor de zoveelste keer om Israëls schendingen van de Palestijnse mensenrechten in de bezette gebieden niet te veroordelen.
De Europese Unie is altijd hypocriet inzake Israël. Ze blijft economische en militaire partnerschappen aangaan met een extreemrechtse staat die agressiever dan ooit is tegenover de Palestijnen. Ursula von der Leyen feliciteerde de regering Netanyahu met haar verkiezing en durfde dit te twitteren: “We kijken ernaar uit ons partnerschap te versterken, de vrede in het Midden-Oosten te bevorderen en de gevolgen van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne aan te pakken.” Dit zegt veel over welke kant de Europese leiders kiezen.
Palestijns verzet blijft fier met opgeheven hoofd
Het verzet en de vastberadenheid van het Palestijnse volk maakt duidelijk dat de solidariteit meer dan ooit noodzakelijk en relevant is. De recente opwelling van internationale solidariteit met Palestina tijdens het wereldkampioenschap voetbal 2022, heeft de strijd voor Palestijnse rechten in een positiever daglicht gesteld. Dat geeft hoop aan het Palestijnse volk.
Ngo’s en krachten die solidair zijn met Palestina zijn vastberaden tegenover de apartheid. Zoals de jonge Palestijnse verzetsstrijdster Ahed Tamimi het zegt: “Mijn generatie is degene die de bezetting zal beëindigen.”