10 redenen om te strijden voor vredesonderhandelingen.

Wil je samen betogen voor vrede? Wil je jouw motivatie extra opladen voordat je meewandelt in de demonstratie?

Doe mee met intal aan de nationale betoging – Brussel, 26/02 afspraak : Noordstation om 13.00 uur, om samen lawaai te maken voor in het Intal blok, NEGOTIATE PEACE!

We hebben precies wat je nodig hebt! Intal organiseert een brunch voor de campagne NEGOTIATE PEACE.

 Registratie is vereist zodat we het materiaal en de maaltijd kunnen voorbereiden:
https://forms.gle/aWbfnLy7anQVnQc7A

---

 

• 1. De oorlog zorgt voor slachtoffers (en doden)

 

7155 burgerdoden, waaronder 438 kinderen: net zoals iedere oorlog zorgt de gruwelijke oorlog in Oekraïne voor duizenden slachtoffers. Dat bevestigen de laatste cijfers (5/02/23), geverifieerd door het Bureau van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties (OHCHR). Bovendien zouden 11662 mensen gewond zijn geraakt, waaronder 851 kinderen. Het OHCHR stelt echter dat de werkelijke aantallen veel hoger zouden kunnen zijn [1]. Recente bronnen schatten het aantal Oekraïense soldaten doden op 13.000 en het aantal gewonden op minstens 39.000 met zelfs cijfers gaande tot 100.000 [2, 3]. Bronnen spreken van meer dan 100.000 dode Russische soldaten [3]. Natuurlijk probeert de propaganda aan beide kanten de eigen verliezen te minimaliseren en die van de vijand te maximaliseren. Bovendien worden veel soldaten, die overigens vaak uit de lagere klassen van de samenleving komen, verplicht om mee te vechten in de oorlog en zouden ze dan ook eerder bij de burgers geteld moeten worden.

Het conflict in Oost-Oekraïne begon daarnaast niet in 2022, maar in 2014. Het OHCHR schat dat tussen 2014 en 2021 zo’n 14.300 mensen zijn omgekomen. Onder hen waren er minstens 3.400 burgerslachtoffers [1].

• 2. De oorlog dwingt mensen te vluchten

De oorlog in Oekraïne heeft een verwoestend effect op de bevolking en veroorzaakt een massale vluchtelingencrisis. Ruwweg 18,1 miljoen mensen werden genoodzaakt om hun huizen en familie achter te laten om te ontsnappen aan het geweld. Daarvan zijn ondertussen ongeveer 10 miljoen mensen teruggekeerd, maar 8 miljoen van hen zijn nog steeds niet thuis [1]. Ze leven vaak in onzekerheid en armoede, ver weg van hun geliefden en gemeenschap.

Ongeveer 50.000 Oekraïense vluchtelingen zochten hun toevlucht in België. Deze opvang zorgt tot frustratie bij de andere vluchtelingen die minder gastvrij werden ontvangen door de overheid en de bevolking. Er is een enorm tekort aan opvang en de toegenomen stroom van vluchtelingen zorgt voor schrijnende situaties zoals de brand in het tentenkamp op de Materialenkaai, een dode in het kraakpand ‘het Paleis’ in Schaarbeek waar 80% van de bewoners tot voor kort nog leed aan schurft en/of difterie en waar de schrijnende situatie geweld doet oplaaien [2, 3].

• 3. De oorlog is catastrofaal voor het milieu

De oorlog in Oekraïne heeft niet alleen een verwoestend effect op de mensen, maar ook op het milieu. Gewelddadige conflicten veroorzaken vaak milieuschade, zoals de verwoesting van natuurgebieden, waterbronnen en andere ecosystemen. Volgens het Wereld Natuur Fonds hebben meer dan 6 miljoen Oekraïners geen toegang tot schoon water en was reeds in november 2022 meer dan 280.000 hectare bos vernietigd of gekapt [1].
Daarnaast zorgt het militair-industriële complex voor heel wat CO2 vervuiling, wat een impact heeft op de opwarming van de aarde en de klimaatverandering. Het militair-industrieel complex van de VS, bijvoorbeeld, stootte in 2017 meer uit dan de 37 miljoen inwoners van Marokko, of dan 10,4 miljoen Zweden, namelijk 59 miljoen ton CO2 [2]. Vele landen hebben als gevolg van de oorlog hun militair-industrieel complex uitgebreid (zie reden 9). Daarnaast heeft de oorlog in Oekraïne volgens de Oekraïense minister van milieubescherming al rechtstreeks geleid tot de uitstoot van 33 miljoen ton broeikasgassen [3]. Bovendien belemmert de oorlog wereldwijde samenwerking (zie reden 8), wat ook rampzalig is voor de klimaatcrisis. Het gevolg is overigens ook dat Europa vandaag opnieuw (veel) schaliegas importeert [4], een gas dat ‘een ramp is voor het klimaat’ [5].

• 4. De oorlog brengt ons dichterbij een nucleaire catastrofe

Sinds 1947 beschrijft de Doomsday Clock hoe dicht de mens zich bij een ‘globale catastrofe’ bevindt. Wanneer de metaforische klok middernacht slaat, heeft de mens zichzelf uitgeroeid. Sinds 2020 oordelen de wetenschappers van het Bulletin of Atomic Scientists, verbonden aan de Universiteit van Chicago, dat de globale catastrofe meer dan ooit dreigt: de klok stond voor het eerst op minder dan twee minuten van middernacht en staat sinds dit jaar zelfs op 90 seconden van middernacht [1]. Daar heeft de oorlog in Oekraïne alles mee te maken.
De oorlog brengt de twee grote nucleaire machten, die samen meer dan 90% van alle nucleaire wapens bezitten, Rusland en de VS, indirect met elkaar in conflict [2]. De VS mag de oorlog dan wel niet zelf uitvechten, het is de grootste sponsor van Oekraïne, met 32 miljard dollar aan steun sinds 2014 en nog eens 29 miljard dollar sinds de Russische invasie in 2022 [3]. Noch Rusland, noch de VS (of de NAVO) volgens overigens een no first use beleid; ze laten m.a.w. zichzelf toe om in een conflict als eerste nucleaire wapens in te zetten (in tegenstelling tot India of China). Rusland geef zichzelf dat recht als reactie op ‘agressie tegen Rusland’ [4]. Na de annexatie van de Donbas in september 2022 zei Poetin dat aanvallen op de regio als ‘aanvallen op Rusland’ zullen worden beschouwd [5], wat de dreiging van nucleaire wapens enkel dichterbij brengt. Aan de andere zijde zijn de VS en de NAVO momenteel nog niet betrokken in de oorlog, maar is er natuurlijk het bekende artikel 5 dat zegt dat een aanval tegen een NAVO-lidstaat een oorlogsverklaring is tegen de hele NAVO [6]. Eén raketincident kan een (nucleaire) oorlog tussen de NAVO en Rusland ontketenen. De wereld werd in november 2022 al eens opgeschrikt, toen een Oekraïense afweerraket in Polen belandde [7].
De oorlog maakt de dreiging van een nucleaire catastrofe enkel groter. Dat de VS in februari 2019 uit het Intermediate-range Nuclear Forces (INF)-verdrag stapten, een dag later gevolgd door Rusland, maakte zelfs voor de oorlog de dreiging er niet minder groot op. Dat verdrag, getekend door de VS en toenmalige Sovjet-Unie in 1987, op een moment wanneer de Koude Oorlog ten einde liep, verbood nucleaire – en kruisraketten met een bereik van 500 tot 5500 kilometer.
Hoog tijd dus om de oorlog te stoppen en opnieuw stappen te zetten richting arms control, zoals het INF-verdrag.

• 5. De oorlog verergert de wereldwijde voedselcrisis

De wereldwijde voedselproductie stijgt al een halve eeuw sneller dan de bevolkingstoename. Toch daalt de prijs van het graan niet. Dit komt omdat prijzen van voedsel niet worden bepaald door de wet van vraag en aanbod, maar door speculatie van grote monopoliebedrijven. Onzekerheden in de toekomst oorlog, droogtes, overstromingen, etc. maken dat ze de prijzen laten toenemen ondanks de overvloed op de markt.
Rusland en Oekraïne zijn belangrijke exporteurs van graan, samen goed voor 30-35% van de graanexport; Rusland neemt daarvan het grootste deel voor zijn rekening. Vooral Egypte, Eritrea en Somalië zijn zeer afhankelijk van graan uit Rusland en Oekraïne. Ook voor meststoffen dreigen tekorten en prijsstijgingen als gevolg van de stijgende gasprijzen en westerse sancties.

Door het vertrek van mensen naar het front of als vluchteling en de vernietiging van infrastructuur wordt de productie capaciteit extreem verminderd in de getroffen regio’s. Ook raakte het Oekraïens graan een tijdlang nauwelijks het land uit door de blokkering van de haven van de stad Odessa. Dit zorgde voor tijdelijke tekorten op de markten waarop bedrijven meer graan zijn gaan inslaan en de prijs op de markt de hoogte inging: onbetaalbaar voor de armere landen. De aandelen van de grote monopoliebedrijven in de graansector bereikten daarentegen op de beurs recordhoogtes sinds de oorlog.
Hulporganisaties die voedselhulp uitdelen, staan ook voor een grote financiële uitdaging. Met de beperkte middelen die ze beschikbaar hebben, kunnen ze minder voedsel aankopen om mensen in nood te helpen. Dit maakt de wereldwijde voedselcrisis nog erger.
De oorlog is dus niet de hoofdoorzaak van de voedselcrisis, maar een einde aan het conflict kan toch bijdragen aan het stabiliseren van de prijzen op de internationale voedselmarkten.

[1] 

• 6. De oorlog verergert de levensduurte crisis

Na de invasie van Rusland in Oekraïne was Amerika er heel snel bij om economische sancties op te leggen aan Rusland, namelijk een exportverbod van onder meer gas en olie. In plaats van het Russische gas, werd Europa onder druk gezet om zeer vervuilend en duur schaliegas aan te kopen uit Amerika (zie ook reden 3). Een andere reden voor de stijgende levensduurte is dat Rusland één van de grootste exporteurs van chemische meststoffen is. Deze meststoffen zijn moeilijker uit te voeren en worden duurder op de internationale markt, door economische sancties.
Al deze prijsstijgingen zorgen voor een sneeuwbaleffect, wat leidt tot extra prijsstijgingen. Onzekere tijden en stijgende prijzen zijn voor grote bedrijven met een monopoliepositie een geschenk, want dan hebben ze een excuus om hun prijzen ver boven de reële extra kosten te verhogen (zie ook reden 5). Het beëindigen van de oorlog zal de economische stabiliteit bevorderen en bijgevolg helpen om de stijgende kosten te verminderen en te waarborgen dat Europeanen toegang hebben tot betaalbare goederen en diensten.

[1]

• 7. De oorlog is enkel in het belang van het grote kapitaal

“Het kapitalisme draagt oorlog in zich zoals de wolk onweer in zich draagt”, zei de Franse socialist Jean Jaurès in 1895 in de Kamer van de toenmalige Derde Franse Republiek [1]. Aan de basis daarvan ligt in de eerste plaats de drang van het grootkapitaal naar goedkope grondstoffen, goedkope arbeidskrachten en afzetmarkten. Het hoeft niet te verbazen dat Oekraïne heel rijk is aan grondstoffen en bovendien soms de ‘graanschuur van de wereld’ wordt genoemd [2].
Een andere reden waarom kapitalisme oorlog in zich draagt, is het zogenaamde militair-industrieel complex, en dan vooral de wapenfabrikanten. Bij iedere verhoging van het militaire budget – verantwoord door oorlog zoals vandaag (zie reden 9) of omwille van een ‘gevaarlijke vijand’ – zijn zij namelijk de grote winnaars. Belastinggeld wordt op die manier doorgesluisd naar de grote wapenfabrikanten. De aandelen van giganten als Northrop Grumman en Lockheed Martin waren tegen eind 2022 gestegen met zo’n 40% vergeleken met voor de invasie van februari 2022 [3]. Een fractie van de winsten van het wapenfabrikanten worden vervolgens gebruikt om te lobbyen of gewenste politieke kandidaten te steunen [4]. In 2020 gaven de Amerikaanse wapenfabrikanten zo meer dan 50 miljoen dollar uit voor lobbyen. Ook ontvingen zo’n 80% van de meest invloedrijke think tanks geld van dezelfde wapenfabrikanten. De term ‘militair-industrieel complex’ werd bedacht door voormalig VS-president Eisenhower, die waarschuwde voor een toekomst waarin het militair-industrieel complex te veel invloed zou krijgen [5]. Het lijkt erop dat Eisenhowers vrees waarheid is geworden. Wat betreft de oorlog in Oekraïne, leidde het profiteren van de oorlog door (voornamelijk Amerikaanse) wapenfabrikanten zelfs al tot kritiek van EU officials [3].
Tot slot tonen ook reden 5 en 6 hoe monopoliebedrijven de oorlog misbruiken om hun winsten de hoogte te doen injagen ten koste van de internationale werkende klasse.

• 8. De oorlog bemoeilijkt wereldwijde samenwerking

Toenemende globalisering sinds de jaren 80 en vooral de klimaatproblematiek vereisen dat landen, en dan vooral de grote landen en grote blokken, nauw samenwerken. Het is duidelijk dat de oorlog dat enkel bemoeilijkt.
Tussen het Westen, dat resoluut de kant van Oekraïne kiest, en Rusland worden sinds de oorlog alle banden (alsook alle pijpleidingen) opgeblazen. De EU zit ondertussen al aan een tiende sanctiepakket [1]. Het Westen zet daarnaast ook druk op landen in Azië, Latijns-Amerika en Afrika om de banden met Rusland te breken [2]. Veel landen in het Zuiden hebben hier echter geen interesse in, en beschouwen het in hun eigen belang om ook met Rusland te blijven samenwerken. Het doet denken aan de Non-Aligned Movement, een beweging van 120 landen die zich tijdens de Koude Oorlog niet wouden binden aan één van de twee grote blokken. Net als toen vrezen deze landen om, voornamelijk door de VS, in een nieuwe Koude Oorlog te worden meegesleept [3]. Laat het duidelijk zijn dat een dergelijke nieuwe Koude Oorlog rampzalig zou zijn voor de klimaatproblematiek en andere globale problemen waar de wereld vandaag en in de komende decennia mee te kampen heeft. Die bezorgdheid wordt gedeeld door VN-secretaris-generaal Guterres, die in september 2022 stelde dat de wereld nooit zo verdeeld was sinds het einde van de Koude Oorlog, en dat dit de wereldwijde strijd tegen ‘conflicten, klimaatproblematiek, armoede, honger en ongelijkheid’ lamlegt [4].

• 9. De oorlog wordt misbruikt om de militaire budgetten te verhogen

De oorlog in Oekraïne laat de VS en de NAVO toe om verhogingen te eisen van de militaire budgetten van alle NAVO-lidstaten. Het verhaal luidt namelijk dat zo’n verhoging noodzakelijk is gezien de ‘Russische dreiging’.
Reeds voor de Russische inval in Oekraïne, bijvoorbeeld in 2021, was het gezamenlijke militaire budget van de Europese NAVO-lidstaten echter meer dan vijf maal dat van Rusland [1]. Toch drong volgens de NAVO een verhoging zich op.
Daar werd dan ook gehoor aan gegeven. Duitsland trok haar militaire budget op van 53 miljard naar 100 miljard euro [2]. De VS beslisten eind 2022 om het militaire budget met 8% te verhogen, tot 853 miljard dollar [3]. Nochtans had de VS reeds in 2021 met voorsprong het grootste militaire budget, goed voor 40% van de totale militaire uitgaven wereldwijd. De VS geeft daarmee meer uit aan haar ‘militair-industrieel complex’ dan de 9 resterende landen van de top 10 landen samen. Blijkbaar vonden zowel de Republikeinen als Democraten in de VS dat niet voldoende. Ook bij ons werd in de zomer van 2022 beslist om het militaire budget tot 2030 met ruim 10 miljard te verhogen [4]. Daarvoor waren schijnbaar nauwelijks debatten nodig, terwijl iedere euro die voor sociale doeleinden moet worden uitgegeven uren discussies en weken, maanden of jaren strijd en protest vereist. Het is hoog tijd om de zaken om te draaien.

Ook in België heeft de regering besloten de militaire uitgaven te verhogen, met een eerste extra investering van 1 miljard euro in maart 2022, gevolgd door een besluit om het jaarlijkse budget geleidelijk te verhogen van 4,2 naar 6,9 miljard [5].

• 10. De oorlog militariseert de hele samenleving

Een land in oorlog wordt meer autoritair: al het politieke en economische moet in dienst worden gesteld van het militaire, en alle vormen van oppositie worden gelijkgesteld aan steun aan de ‘vijand’. Dat geldt niet alleen voor Rusland, waar mensen die deelnemen aan anti-oorlog protesten tot 15 jaar cel moeten vrezen [1], maar ook in het Oekraïne, dat volgens de Europese Commissie nochtans een oorlog voert in naam van ‘democratie tegen autocratie’ [2]. Daar werden in maart 2022 11 oppositiepartijen verboden [3], waaronder één met 44 zetels in het Oekraïense parlement; ook werd de media onder strengere controle van de Oekraïense regering geplaatst [4].
Hoewel de EU of de NAVO officieel niet deelnemen aan de oorlog, zien we de militarisering ook bij ons. We spraken eerder al over de verhoogde militaire budgetten van NAVO-leden, inclusief België (reden 9). Ook in Europa werden (Russische) media verboden, voornamelijk Russia Today [5]. Daarnaast wordt iedereen die oproept voor vrede of de oorlog in Oekraïne in een ruimere context bekijkt al snel beschuldigd een bondgenoot van Poetin te zijn. Het overkwam een PVDA-parlementslid, die nochtans zijn betoog begon met een veroordeling van Poetin [6]. Het kwam recent ook nog professor Tom Sauer, die na een opiniestuk waarin hij opriep voor vredesonderhandelingen werd beschuldigd van ‘empathie voor Poetin’ [7]. Het gaat zelfs zo ver dat de stakers van 9 november, die onder meer een bevriezing van de energieprijzen eisten, werden beschuldigd ‘in de kaart van Poetin te spelen’ [8].