Désolé, cet article est seulement disponible en Néerlandais.
Mondelinge tussenkomst van intal tijdens de publieke act op 30 juni in Gent n.a.v. de verwijdering van de buste van Leopold II. Bekijk de livestream hier.
Vandaag exact 60 jaar geleden werd de onafhankelijkheid van Congo uitgeroepen. Geen ‘kadootje’ van het Belgisch koningshuis, maar resultaat van strijd. Congo kende veel opstanden en stakingen die ervoor hebben gezorgd dat het koloniaal systeem begon te wankelen, en uiteindelijk heeft doen vallen. Zoals Patrice Lumumba, eerste premier van Congo, benoemde in zijn historische speech van 30 juni 1960: “Geen Congolees die naam waardig zal ooit kunnen vergeten dat we deze onafhankelijkheid enkel door de strijd hebben veroverd, een strijd van alle dag, vurig en vol van idealen, een volgehouden strijd die ons ontberingen, lijden en ons bloed kostte”.
De koelbloedige moord op Georges Floyd in de VS heeft het debat terug op scherp gezet en terecht. Er is een momentum gecreëerd om het debat over onze eigen koloniale geschiedenis te heropenen.
Is kolonialisme iets van het verleden? Neen. Hetzelfde systeem van uitbuiting om zoveel mogelijk winsten naar ons land te sluizen is nog steeds van kracht. Het neemt andere vormen aan, subtieler. Maar kunnen we vandaag stellen dat België Congo niet meer beschouwd als haar geprivilegieerde achtertuin? Onze bedrijven zijn er sinds de kolonisatie nog steeds actief.
Maar liefst 11 van de 23 rijkste families in ons land maakten hun fortuin op z’n minst gedeeltelijk in de kolonie. De familie Lippens (beter bekend van Fortis BNP Paribas), bezit de grootste suikerrietplantage in het land. Het bedrijf Umicore, het vroegere Union Minière, ontgint er kobalt. Deze multinationals betalen amper belastingen.
De buste van Leopold II die hier vandaag wordt weggehaald moet ons ook daaraan herinneren. Het gaat niet enkel over een historisch figuur die misdaden heeft gepleegd in het verleden. Toen Congo werd overgeheveld naar de Belgische staat gingen de gruweldaden voort. De Brit William Lever kreeg van de Belgische koloniale overheid 750.000 ha Congolese plantages in pacht. Op basis van palmolie werd de grondstof gemaakt voor zeep. Het merk Unilever werd geboren. Volledige dorpen werden verplaatst en dwangarbeid werd ingevoerd. Duizenden Congolezen werden afgeslacht.
Dekolonisering gaat over gelijkwaardigheid, wederzijds respect, soevereiniteit. Vandaag geeft de stad Gent een sterk signaal door de buste van Leopold II weg te halen. Het is een start van een proces. Hopelijk opent het ook de discussie over onze politieke en economische relaties met Congo vandaag. Want de strijd gaat verder: tegen de torenhoge schulden, de plundering van grondstoffen en het neokolonialisme.
In tussentijd zijn we blij dat de buste wordt verwijderd. Misschien moeten we de koloniale standbeelden vervangen door werken die het verhaal vertellen van de strijd tegen kolonialisme en neokolonialisme, en die verwijzen naar de samenleving die wij wel willen? Eén waar we hulde brengen aan vrijheidsstrijders zoals Patrice Lumumba, één waar we gelijk zijn en solidair.
